Nguyên nhân gây bệnh và phác đồ trị bệnh thương hàn (Salmonella) ở gà

Bệnh thương hàn ở gà (bệnh Salmonellosis trên gà) là một căn bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn mang tên Salmonella gallinarum pullorum gây nên. Đây là căn bệnh có tốc độ lây lan nhanh chóng, gây thiệt hại nặng nề cho người chăn nuôi. HappyVet sẽ chia sẻ chi tiết về nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng, phương pháp chẩn đoán và cách phòng trị dứt điểm căn bệnh nguy hiểm này.

Gà mắc bệnh thương hàn ở lứa tuổi nào?

Bệnh thương hàn ở gà xuất hiện ở mọi lứa tuổi, từ gà mới nở, gà vài tuần tuổi cho đến khi gà trưởng thành. Bệnh xảy ra ở thể cấp tính ở gà con và thể mạn tính ở gà lớn.

Bệnh được phát hiện lần đầu tiên tại Anh năm 1891 nhưng đến nay bệnh đã được tìm thấy ở tất cả các nước chăn nuôi gà trên thế giới.

Gà mắc bệnh thương hàn ở mọi lứa tuổi, chủ yếu là gà trưởng thành

Nguyên nhân gây bệnh thương hàn ở gà

Nguyên nhân chính khiến gà mắc bệnh thương hàn là do vi khuẩn Salmonella gallinarum pullorum gây ra. Vi khuẩn này được tìm thấy trong cả động vật máu lạnh và động vật máu nóng, thậm chí chúng có cả trong môi trường. 

Trong thiên nhiên gà, gà tây, gà sao mẫn cảm với bệnh, các loài thủy cầm hay các loài chim hoang đều có thể mang mầm bệnh nhưng không có biểu hiện bệnh.

- Ở gà con bị bệnh vi khuẩn có trong máu, phủ tạng, tủy xương, túi lòng đỏ chưa tiêu.

- Ở gà lớn mầm bệnh có trong buồng trứng, dịch hoàn, các cơ quan có biểu hiện bệnh tích.

Cơ chế gây bệnh thương hàn gà là do vi khuẩn Salmonella

Triệu chứng

Bệnh thương hàn ở gà có thời gian ủ bệnh khoảng từ 3 - 4 ngày, ở thể cấp tình tỷ lệ chết cao, từ 70 - 100%. Tùy vào từng lứa tuổi của gà mắc bệnh và độc lực của vi khuẩn mà bệnh thương hàn gà có các triệu chứng khác nhau, cụ thể:

1. Triệu chứng ở gà con

• Trong quá trình ấp, nếu theo dõi có thể phát hiện đàn gà bị bệnh hay không:

      +> Cuối ngày 18, khi chuyển gà từ máy ấp sang máy nở, dấu hiệu đầu tiên là gà mổ mỏ nhưng phôi chết nhiều.

      +> Nếu phôi không chết thì yếu ớt, còi cọc.

      +> Cuối ngày 21, gà con bị chết do quá yếu không đạp vỡ vỏ chui ra được.

• Gà bị tiêu chảy, phân trắng xuất hiện chất nhày
• Quan sát sẽ thấy phân dính vào hậu môn, đóng cục
• Tỷ lệ chết cao thường ở hai thời kỳ:

      +> Thời kỳ đầu: Ngày thứ 5-7 sau khi nở, gà con chết do nở từ trứng bị nhiễm bệnh.

      +> Thời kỳ hai: Cuối tuần lễ thứ 2 (ngày 13-15), gà con chết do bị nhiễm bệnh từ máy ấp

Triệu chứng của bệnh Salmonella trên gà con

2. Triệu chứng ở gà trưởng thành

• Thường hay mắc ở thể ẩn tính.
• Gà bệnh thường có biểu hiện tiêu chảy phân loãng màu xanh, khát nước, mào nhợt nhạt.
• Gà mái bị bệnh xoang bụng tích nước do viêm buồng trứng và viêm phúc mạc, bụng gà trễ xuống đứng dáng đứng “chim cánh cụt”.
• Gà ốm yếu, giảm ăn, sụt cân
• Với gà đẻ, tỷ lệ đẻ giảm.

Gà bị thương hàn ủ rũ, phân có màu vàng

Bệnh tích ở gà 

Bệnh thương hàn ở gà, khi mổ sẽ thấy các bệnh tích sau:

1. Gà con

• Túi lòng đỏ không tiêu có mùi hôi khắm, trong có chứa chất nhầy màu trắng
• Gan và lá lách sưng to, xuất hiện nhiều điểm hoại tử có màu trắng lấm tấm
• Quan sát thấy thận gà sung huyết đỏ, phổi tim và thành dạ dày có nhiều điểm trắng xám nhạt
• Khi mổ thấy màng ngoài bao quanh tim có chứa nhiều dịch rỉ vàng
• Ruột viêm với các mảng trắng trên niêm mạc ruột

2. Gà trưởng thành

• Gan gà sưng, hoại tử, màu trắng xám 
• Xác chết gầy
• Tim gà có u, hoại tử, xoang bao tim tích nước có fibrin
• Ruột viêm hoại tử và loét thành từng vệt trên niêm mạc

3. Gà mái đẻ trứng

• Ống dẫn trứng và buồng trứng bị viêm
• Nang trứng méo mó dị hình
• Gà trống bị bệnh thì chủ yếu là viêm dịch hoàn

Dấu hiệu bệnh tích khi gà bị bệnh thương hàn

Con đường lây lan bệnh thương hàn ở gà

Bệnh thương hàn gà lây theo hai đường chính là lây lan gián tiếp do gà mang bệnh bài thải ra ngoài môi trường vào thức ăn, nước uống, chất độn chuồng rồi lây lan cho gà khỏe và lây trực tiếp qua trứng. Lây trực tiếp qua trứng là con đường nguy hiểm nhất vì khó tổ chức phòng bệnh.

Chẩn đoán 

• Dựa vào các triệu chứng lâm sàng: viêm ruột tiêu chảy, đẻ trứng non, dễ vỡ
• Phân lập vi khuẩn và nuôi cấy từ mẫu bệnh phẩm.
• Các phản ứng ngưng kết (HA, AGID).
• Phản ứng miễn dịch huỳnh quang gián tiếp.
• Sử dụng phương pháp PCR với máy POCKIT iiPCR chẩn đoán trong vòng 1-2 giờ để thu được kết quả chính xác nhất

Thiết bị chẩn đoán chính xác bệnh trên gà

=> Xem ngay => Phương pháp chẩn đoán bệnh gà rù chính xác nhất

Phòng bệnh

• Muốn phòng bệnh đạt kết quả tốt thì phải bắt đầu từ khâu ấp trứng, trứng ấp phải được nhập từ những cơ sở không có bệnh.
• Khi phát hiện bệnh phải cách ly con ốm, về nguyên tắc phải tiêu diệt toàn đàn. Xử lý phân gà, rác chất độn chuồng.
• Sát trùng chuồng trại, chú ý đến mật độ nuôi hợp lý.
• Dùng formol để xông lò ấp trứng để tiêu diệt mầm bệnh
• Thường xuyên kiểm tra vệ sinh máng ăn, máng nước, bổ sung các nguyên tố vi lượng, vitamin để tăng sức đề kháng cho gà

Phác đồ điều trị thương hàn gà

Khi gà mắc bệnh thương hàn, công tác điều trị thường ít mang lại hiệu quả, việc điều trị chỉ có ý nghĩa làm giảm tổn thất kinh tế.

1. Điều trị bệnh

• Trộn Tetracylin hoặc Oxytetracyclin vào thức ăn, trộn 1 - 2g với 10kg thức ăn, cho ăn 5 - 7 ngày Streptomycin: Tiêm bắp hoặc dưới da liều 50 - l00 mg/kg thể trọng
• Hòa dung dịch B complex vào nước cho uống: 50ml pha với 3l nước cho 100 gà uống.

2. Trợ sức và nâng cao thể trạng gà

• Ngoài việc sử dụng thuốc trị bệnh thương hàn gà, người nuôi cần bổ sung thêm các chất điện giải, vitamin, men tiêu hóa, khoáng chất để tăng cường sức khỏe cho gà nuôi.

Bệnh thương hàn ở gà diễn biến rất phực tạp, tỷ lệ chết có thể lên đến 100% nếu không khắc phục kịp thời. Vì thế, HappyVet khuyến khích người nuôi nên định kỳ xét nghiệm bệnh, chẩn đoán và sàng lọc những con bị nhiễm bệnh, từ đó cách ly và có các biện pháp phòng trị hiệu quả nhất. Nếu trong trường hợp dịch bệnh đã lan rộng thì cần sự tư vấn từ cơ sở thú y gần nhất, tiêu hủy khi cần để tránh lây lan sang các vùng lân cận.

XEM THÊM:

• Chẩn đoán và phác đồ điều trị bệnh Gumboro (IBD) ở gà

• Bệnh ILT (viêm thanh khí quản truyền nhiễm) trên gà

Tìm kiếm liên quan:

- bệnh tích thương hàn vịt

- bệnh bạch lỵ và thương hàn ở gà