Các phương pháp gây tê cho chó mèo và gia súc

Các phương pháp gây tê cho chó mèo và gia súc được chỉ định với những ca phẫu thuật nhỏ, giúp vật nuôi mất đi cảm giác đau đớn, góp phần tạo sự thành công cho ca phẫu thuật.

Tổng quan về phương pháp gây tê

Gây tê là cắt đứt tạm thời cảm giác trong vùng phẫu thuật bởi tác động của các chất gây tê. Thuốc tê được sử dụng cục bộ và có tác dụng tại nơi đưa thuốc vào. Khi gây tê làm mất cảm giác đau, cảm giác nhiệt, cảm giác xúc giác và các cảm giác khác.

Những chất gây tê ảnh hưởng đến sợi thần kinh vận động, kéo theo rối loạn hoạt động tạm thời trong sợi thần kinh, nhưng không gây những biến đổi mang tính rối loạn sâu sắc.

Gây tê cục bộ là dùng thuốc giảm các dẫn truyền kích thích từ vùng phẫu thuật về trung khu thần kinh, làm giảm cảm giác đau, ức chế phản xạ vận động và gây giãn cơ.

Gây tê giúp giảm cảm giác đau đớn khi phẫu thuật

Thuốc gây tê

Thuốc gây tê là chất gây mất cảm giác một vùng nào đó của cơ thể ngay tại nơi tiêm thuốc, trong khi chức phận vận động không bị ảnh hưởng. Sự dẫn truyền các xung động theo thần kinh từ nơi bị kích thích về thần kinh trung ương, qua vùng đã được tiêm thuốc tê nó bị ngăn cản lại.

Tác dụng này chỉ là tạm thời, khi thuốc khuếch tán hết, chức phận cảm giác lại được phục hồi. Nhiều thuốc có tác dụng gây tê, nhưng chỉ có một số loại được lựa chọn làm thuốc gây tê.

Thuốc gây tê có nhiều loại (hình ảnh minh họa)

Các phương pháp gây tê

1. Gây tê bề mặt

Gây tê bề mặt áp dụng cho các trường hợp gây tê niêm mạc, tương mạc, màng hoạt dịch, ….

• Để gây tê kết mạc mắt: nhỏ vào nó một vài giọt novocain 5 - 10%. Thời gian tê kéo dài tới 20 phút. Khi cắt bỏ giác mạc mắt tăng sinh, nên kết hợp với adrenalin, kéo dài thời gian tê và có tác dụng cầm máu.
• Gây tê niêm mạc mũi, miệng, hầu, cơ quan sinh dục hay các niêm mạc khác: dùng dung dịch novocain 5 - 10%, tẩm vào cục bông rồi thấm vào niêm mạc.

Nhỏ thuốc gây tê cho chó (hình ảnh minh họa)

• Gây tê niêm mạc bàng quang: bơm dung dịch novocain 0.25 - 0.5% vào trong bàng quang sau khi đã giải thoát hết nước tiểu.
• Gây tê màng hoạt dịch, bao gân, bao khớp: dùng novocain 4 - 6% bơm vào sau khi đã đâm kim trước và rút hết dịch trong nó. Tùy theo dung tích xoang, bơm vào 5 - 50ml dung dịch thuốc tê.
• Gây tê phúc mạc: dùng novocain 2 - 3%, đưa thuốc vào bằng kim tiêm hay trực tiếp qua lỗ mở ổ bụng, khoảng 20ml/1 chó.

Bề mặt da không thấm hút các dung dịch nước; vì vậy, sử dụng phương pháp giảm thể nhiệt chườm lạnh hay tưới dung dịch bay hơi nhanh để gây tê.

2. Gây tê thấm

Dùng novocain 0.25 - 1%, lượng dùng tùy thuộc vùng phẫu thuật lớn hay nhỏ. Dùng nồng độ thấp, lượng lớn có tác dụng làm tách các lớp mô bào, giúp người phẫu thuật cắt lọc, bóc tách dễ dàng.

• Lượng lớn của dung dịch thuốc sẽ gây áp lực lớn hơn, chèn ép các huyết quản nhỏ làm hạn chế chảy máu khi phẫu thuật.
• Lượng thuốc nhiều có khả năng khuếch tán sâu rộng hơn, hiệu quả gây tê tốt hơn.
• Khi gây tế thấm phải dùng kim nhỏ và dài.

Gây tê thấm cho mèo (hình ảnh minh họa)

3. Gây tê dẫn truyền

Đây là phương pháp gây tê cho chó được thực hiện bằng việc tiêm thuốc tê sát với một hay một số dây thần kinh chi phối vùng phẫu thuật tương ứng, làm dây thần kinh đó mất khả năng dẫn truyền kích thích từ vùng phẫu thuật để thần kinh trung ương.

• Dây thần kinh có mô liên kết thưa và lớp mỡ bao bọc; vì thế, khi gây tê dẫn truyền dùng dung dịch gây tê có nồng độ cao hơn so với gây tê thấm (novocain 2 - 3%).
• Tại mỗi điểm tiêm, căn cứ vào độ dày của dây thần kinh và vị trí nằm nông sâu của nó mà tiêm từ 5 - 20ml dung dịch thuốc tê.
• Khi tiêm cần tránh tiêm vào mạch máu, vì dây thần kinh thường đi kèm với mạch máu.
• Thời gian tê dài hay ngắn phụ thuộc vào nồng độ và liều lượng của thuốc tê sử dụng. Sau khi tiêm thuốc 10 - 15 phút thuốc sẽ có tác dụng, thời gian tê kéo dài 1.5 - 2 giờ.
• Khi thực hiện gây tê dẫn truyền phải kết hợp với gây tê bề mặt hay gây tê thấm, vì tại mô bào cục bộ có đầu mút các dây thần kinh khác nhau chi phối.

4. Gây tê tủy sống

Phong bế gốc và thân dây thần kinh hình thành từ tủy sống, nằm trong xoang của ống sống, trước lối ra của chúng tại lỗi giữa các đốt sống. Tiêm thuốc mê vào xoang giữa màng cứng và thành của ống đốt sống (xoang ngoài màng cứng), gọi là gây tê ngài màng cứng tủy sống.

• Nếu đâm thủng màng cứng và màng nhện thì thuốc xuất hiện ở xoang dưới nhện, gọi là gây tê dưới màng nhện.
• Trên thực tế thú y chỉ dùng phương pháp gây tê ngoài màng cứng, không không dùng gây tê dưới màng mang nhện.
• Gây tê ngoài màng cứng tủy sống được xem như một loại gây tê dẫn truyền trung tâm.
• Dung dịch thuốc tê phải được hâm nóng ở nhiệt độ từ 35 - 37^oC. Khi bơm thuốc, bơm từ từ, không được bơm nhanh quá sẽ gây choáng cho gia súc (gia súc đột nhiên nằm bẹp xuống đất, thở nhanh). Gặp trường hợp này cần tiêm cafein trợ tim cho gia súc, sau một thời gian ngắn sẽ phục hồi.
• Thuốc gây tê, dụng cụ tiêm, tay người thao tác phải được sát trùng tiêu độc cẩn thận đảm bảo vô trùng tuyệt đối.
• Khi đâm kim phải cẩn thận đúng vị trí và hướng kim. Không được làm thô bạo dễ gây tổn thương tủy sống, các mạch máu và dây thần kinh tủy sống.
• Sau khi tiêm xong, rút kim ra phải sát trùng chỗ tiêm cẩn thận.

• Ít khi chỉ định phương pháp gây tê này đối với chó.

=> Lưu ý: Khi gây tê vào xoang ngoài màng cứng, gia súc bị tê hai chân sau, thuyệt đối không được để gia súc tự đi lại. Chờ cho thuốc tê hoàn toàn hết tác dụng mới để gia súc tự đi lại. Nếu không gia súc sẽ bị ngã dẫn đến gãy xương, trật khớp.

Trên đây là những chia sẻ của HappyVet về phương pháp gây tê cho chó mèo và gia súc. Hy vọng bài viết này sẽ cung cấp những thông tin hữu ích cho quý bạn đọc.

==>> XEM THÊM =>> Phương pháp gây mê cho chó mèo trước khi phẫu thuật

Tìm kiếm liên quan:

- Thuốc gây tê cho thú y

- Cách tiêm thuốc mê cho chó

- Thuốc mê thiến chó